Το Κουρμπάνι είναι ένα έθιμο που έφεραν οι πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη (Κρυόνερο) κατά τη μετανάστευσή τους τη δεκαετία του 1920. Είναι ένα έθιμο με καταβολές από την αρχαιότητα, όταν οι Αρχαίοι Έλληνες θυσίαζαν ζώα στους θεούς για να τους εξευμενίσουν και για να έχουν αίσιους οιωνούς.
Ο θρύλος αναφέρει πως το έθιμο ξεκίνησε όταν τη περίοδο της σποράς, έκανε στο Κρυόνερο την εμφάνισή του ένα ελάφι, κάτι που θεωρούνταν θεϊκό σημάδι. Οι κάτοικοι του χωριού, αφού άφηναν το ζώο να ξεκουραστεί, στη συνέχεια το έσφαζαν και το μαγείρευαν μαζί με ένα ζωμό από αλεσμένο σιτάρι, το πλιγούρι, που τοποθετούσαν σε μεγάλα καζάνια. Το φαγητό αυτό ονομάστηκε κουρμπάνι που στην τουρκική γλώσσα έχει την έννοια της θυσίας και της προσφοράς. Στη συνέχεια, το κουρμπάνι διανέμονταν στους κατοίκους του χωριού δωρεάν και το έθιμο συμπλήρωναν εορταστικές εκδηλώσεις.
Μία χρονιά, οι κάτοικοι δεν άφησαν το ζώο να ξεκουραστεί και έκτοτε δεν κατέβηκε ξανά. Από τότε συνέχισαν την παράδοση σφάζοντας αγελάδες.
Τα υλικά για το κουρμπάνι (κρέας, σιτάρι) μαζεύονται από τους κατοίκους του χωριού αφιλοκερδώς. Με κέφι και χτυπώντας τους τενεκέδες γυρνάνε όλο το χωριό, πόρτα-πόρτα, σε όλα ανεξαιρέτως τα σπίτια ζητώντας τη συνδρομή των κατοίκων για να γίνει το κουρμπάνι.
Στη σύγχρονη εποχή, το κουρμπάνι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης της περιοχής του Καλαμπακίου και εορτάζεται πλέον με διήμερες εκδηλώσεις που τραβούν το ενδιαφέρον του κόσμου από το νομό Δράμας και όχι μόνο.
Το απόγευμα της παραμονής του πανηγυριού στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χρονολογείται από το 1908 τελείται μέγας πανηγυρικός εσπερινός και πραγματοποιείται η περιφορά της εικόνας του Αγίου Αθανασίου. Παράλληλα, τοποθετούνται στο προαύλιο της εκκλησίας τα καζάνια που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του κουρμπανιού. Το κρέας τεμαχίζεται και μπαίνει στα καζάνια. Μόλις πέσει η νύχτα ξεκινάει το γλέντι στις ταβέρνες του Καλαμπακίου με νταούλια και ζουρνάδες.
Αργά το βράδυ ανάβει η φωτιά στα καζάνια και ξεκινάει το βράσιμο του κρέατος.
Νωρίς το πρωί οι καμπάνες χτυπούν καλώντας τον κόσμο στη θεία λειτουργία. Αμέσως μετά, καθώς ο κόσμος βγαίνει από την εκκλησία, τα μέλη του Συλλόγου έχουν ετοιμάσει και προσφέρουν σε όλους τον πρώτο μεζέ: λίγο κρέας και ένα ποτηράκι τσίπουρο. Οι ζουρνάδες αρχίζουν να παίζουν και τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου σέρνουν το χορό πάνω στην πλατεία, όπου όλος ο κόσμος θα μπει να χορέψει. Λέγεται μάλιστα, πως όποιος χορέψει εκείνη τη μέρα θα «βγάλει πλιά», θα γεννήσουν δηλαδή οι κότες και τα ζωντανά του.
Μέσα στο κουρμπάνι, το πλιγούρι μπαίνει στα καζάνια για βράσει στο ζωμό του κρέατος και τώρα πια, χρειάζονται χέρια πολλά για να γυρνάνε συνεχώς το πλιγούρι πάνω από τη φωτιά για να μην «πιάσει».
‘Εξω το γλέντι συνεχίζεται χωρίς σταματημό. Αργά το μεσημέρι, στις 3 η ώρα τα όργανα σταματούν για λίγο. Είναι η στιγμή που ο ιερέας θα ευλογήσει το κουρμπάνι για να ξεκινήσει το μοίρασμα στους κατοίκους του χωριού και σε όλους τους παρευρισκόμενους.
Ένας, ένας, με υπομονή περνούν από τον προαύλιο χώρο για να πάρουν το κουρμπάνι, κρέας και πλιγούρι. Η διανομή θα συνεχιστεί για ώρες, μέχρι να πάρει και ο τελευταίος, μέχρι να μοιραστεί όλο το κρέας, όλο το πλιγούρι. Τότε μόνο είναι η στιγμή που οι κουρμπαντζήδες θα πάρουν μιαν ανάσα, θα αφεθούν στο γλυκό ήχο του ζουρνά, στο ρυθμικό χτύπημα του νταουλιού…
